اوردوز : مصرف بیش از اندازه یا همزمان الکل، داروهای روانپزشکی، مواد مخدر و داروهای غیرقانونی ممکن است افراد را در معرض پدیده ای کشنده به نام اوردوز قرار دهد. اوردوز پدیده ای است که اغلب تبعات جدی و گاها جبران ناپذیری همچون کما و مرگ را به همراه دارد.
مصرف بیش از حد می تواند عمدی یا تصادفی باشد. در اوردوز مقدار یا قدرت ماده یا یا داروی وارد شده به بدن به حدی است که بر عملکرد طبیعی فیزیولوژیکی غلبه می کند و بدن نمیتواند آن را تجزیه و دفع کند. خطر اوردوز زمانی بیشتر میشود که فرد مواد و دارو ها را ترکیبی مصرف کرده باشد. بسته به اینکه فرد چه دارویی مصرف کرده باشد، علائم اوردوز متفاوت است.
اوردوز معمولا در سه حالت رخ میدهد:
فردی که یک یا چند نوع دارو و یا یک یا چند نوع ماده مخدر توسط فردی که قصد خودکشی یا خود آسیبی دارد به صورت بیش از اندازه مصرف میکند.
کودکی که دارو یا موادی را به صورت سهوی به سبب در دسترس بودن مصرف میکند.
فرد درگیر اعتیادی که یک یا چند نوع ماده مخدر را در یک نوبت بیش از اندازه مصرف میکند.
فرد درگیر اعتیادی که طی یک دوره زمانی کوتاه یک یا چند نوع ماده مخدر را مصرف میکند.
فردی که مصرف مواد را ترک کرده یا کم کرده بود، لغزش میکند و مقدار دوز زمان مصرف پیشین خود یا بالاتر را استفاده میکند. در این حالت چون میزان تحمل بدن نسبت به دوران اعتیادش کم شده، نمیتواند این حجم از ماده را تجزیه کند.
نشانه های جسمانی و روانی اوردوز بسته به نوع ماده مخدر و میزان مصرف و یا چندمصرفی مخدرها متفاوت است اما برخی نشانه ها شایعتر هستند مانند:
درد قفسه سینه
گشاد شدن مردمک
مشکلات تنفسی شدید (تنفس سطحی یا وقفه کامل تنفسی)
حالت تهوع یا استفراغ
شنیدن صدای خرخر از گلوی بیمار (نشانه انسداد مجاری هوا)
کبود شدن سر انگشتان و لبها
تب بسیار بالا
بیهوشی
واکنش نشان ندادن
تشنج یا رعشه
صرع
رفتار خشونت آمیز یا تهاجمی
احساس گمگشتگی یا گیجی
پارانویا (بدگمانی)
هذیان گفتن
عدم تعادل به ویژه هنگام راه رفتن
بیقراری
مرگ
برای پیشگیری از اوردوز چکار کنیم؟
قطعا مهمترین راهکار پیشگیری از اوردوز قطع مصرف مواد مخدر است. اگر به صورت تفننی یا اعتیادی مصرف مواد دارید برای شروع دوره درمان به مراکز درمان ترک اعتیاد مراجعه کنید.
در رابطه با نشانه های مسمومیت دارویی و علایم اوردوز مرتبط با داروها و موادی که مصرف میکنید اطلاعات لازم را کسب کنید
هرگز زمانی که تنها هستید اقدام به مصرف مواد نکنید. اگر تصمیم به مصرف دارید، همراه با دوستانتان مصرف کنید و به صورت نوبتی وضعیت یکدیگر را وارسی کنید
قبل از مصرف مواد به کسی بگویید، در را باز بگذارید و از کسی بخواهید شما را بررسی کند.
در رابطه با عوارض ماده مخدری که مصرف میکنید و این که مصرف آن تا چه اندازهای خطر اوردوز ندارد اطلاع کسب کنید.
ظرفیت بدن خود را بشناسید و به صورت ناگهانی دوز و میزان مصرف مواد یا داروی خود را بالا نبرید.
به هیچ عنوان چند ماده مخدر و الکل را بصورت همزمان مصرف نکنید.
در صورتی که از آخرین بار مصرفتان زمان زیادی میگذرد و تصمیم به مصرف دوباره گرفتید، از دوز پایین شروع کنید.
از کیفیت موادی که مصرف میکنید مطمئن باشید و هرگز مواد و دارو ها را از فروشنده ای که از کیفیت کارش اطمینانی ندارید خریداری نکنید
هپاتیت یا مشکلات کبدی، مشکلات تنفسی، کمبود خواب، کم آبی بدن یا عفونت، می توانند شما را در معرض خطر اوردوز قرار دهند. از وضعیت سلامتی جسمی تان آگاه باشید. حتماً غذا بخورید، آب بنوشید، بخوابید و برای عفونت یا نگرانی های مرتبط با سلامتی به پزشک مراجعه کنید.
در مورد خطرات مصرف بیش از اندازه یا همزمان داروهای روانپزشکی و داروهای آرامبخش اطلاعات کسب کنید
لیستی از شماره تماس و راههای برقراری ارتباط با افراد یا موسساتی که در مواقع اورژانسی میتوانید با آنها تماس بگیرید تهیه کنید و در مکان در دسترسی قرار دهید
با چند نفر از اعضای لیست تان برنامه ریزی کنید که در شرایطی که شما اوردوز کردید لازم است چه کارهایی انجام دهند
اگر در معرض اوردوز بودیم چکار کنیم؟
آرامش خود را حفظ کنید
اگر نشانه های مسمومیت دارویی یا علایم اولیه اوردوز را در خود دیدید سریعا با اورژانس۱۱۵ تماس بگیرید و در مورد وضعیت خود اطلاع رسانی کنید
به کارشناس اورژانس در مورد نوع ماده و میزانی که مصرف کرده اید، مشکلات سلامتی که در حال یا گذشته داشته اید، هر گونه دارو یا درمانی که در حال حاضر دریافت می کنید، حساسیت یا آلرژی دارویی که دارید، سابقه بیماری های خانوادگی، سفرهای اخیر که به خارج از کشور داشته اید، شرایط پریودی، بارداری یا شیردهی حال حاضرتان، و هر اطلاعات مهم دیگری که میتواند به شما کمک کند، اطلاعات دهید
با یکی از نزدیک ترین افراد از نظر بعد مسافت به شما از قبیل همسایه یا بستگان و آشنایان درون لیست خود ارتباط برقرار کنید، از او بخواهید به کمک شما بیاید و تمامی اطلاعات لازم از قبیل نوع ماده ای مصرف کرده اید، دوز مصرف دارو و زمان مصرف خود را به او بدهید.
بسته یا قوطی ماده ای که مصرف کرده اید را به اولین فردی که حضورا به یاری شما می آید (پزشک اورژانس یا اطرافیانتان) بدهید
به پهلو دراز بکشید تا در صورتی که بیهوش شدید و استفراغ کردید، استفراغ از دهان شما بیرون بریزد
با تمام توان سعی کنید نخوابید.
اگر با یک فرد اوردوز کرده مواجه شدم چکار کنم؟
آرامش خود را حفظ کنید
سریعا با اورژانس ۱۱۵ تماس بگیرید
تمام تلاشتان را بکنید تا بیمار بیهوش نشود، سطح هوشیاریاش را ارزیابی کنید و بیمار را مشغول نگه دارید.
نامش را فریاد بزنید و شانه هایش را تکان دهید.
با بیمار مشاجره نکنید و به بیمار آرامش خاطر دهید که کمک به زودی میرسد
اجازه ندهید شخص بیمار داروی بیشتری مصرف کند
در صورت امکان نوع ماده ای مصرف کرده، دوز مصرف دارو و آخرین بار مصرف را از بیمار بپرسید
اگر مشخص شد که بیمار از چه دارو یا مخدری استفاده کرده، بسته یا قوطی ماده مخدر را به اورژانس تحویل دهید حتی اگر خالی باشد
نبض و تنفس بیمار را دائم کنترل کنید
اگر نفس نمیکشد، بیمار را به پهلو بخوابانید تا در صورت استفراغ بیرون بریزد
سعی نکنید فرد را وادار به استفراغ کنید.
به او چیزی برای خوردن و نوشیدن ندهید.
در صورتی که آموزش دیدهاید اگر لازم شد احیایی قلبی ریوی CPR را انجام دهید.